Schrikbarende hoeveelheid zorg wordt straks niet meer geleverd

Maximaal investeren in gezondheid, preventie en anders werken

In 2034 kan 15% van de gevraagde zorg niet meer geleverd worden. Zo kunnen 15 miljoen patiëntencontacten en visites bij huisartsenpraktijken niet doorgaan, is er voor 35.000 mensen geen plek in het verpleeghuis en kunnen in de GGZ ruim 3,7 miljoen consulten niet plaatsvinden. Deze gevolgen van de personeelstekorten in zorg en welzijn zullen iedereen raken.

Dit verontrustende toekomstscenario blijkt uit onderzoek van ABF¹ Research, in opdracht van RegioPlus (het samenwerkingsverband van de regionale werkgeversorganisaties in zorg en welzijn). Niet eerder werden de gevolgen van de personeelskrapte in zorg en welzijn zo tastbaar in beeld gebracht. Het maakt pijnlijk duidelijk hoe zwaar de zorg onder druk staat en dat het noodzakelijk is dat er naar oplossingen vanuit de hele samenleving gezocht moet worden.

Honderdduizend mensen krijgen geen thuiszorg

In december 2024 publiceerde ABF Research de nieuwe arbeidsmarktprognoses voor de sector zorg en welzijn. Daarin werd berekend dat de sector 288.600 mensen tekort komt in 2034 om aan de vraag naar zorg en maatschappelijke ondersteuning te voldoen, als er geen extra inspanningen geleverd worden. Voor veel mensen blijft dit een abstract cijfer. Daarom is dit beeld nu verrijkt door concreet te maken welke zorg en ondersteuning door de personeelstekorten niet geleverd kan worden.

Zo kunnen in 2034 tussen de 87.000 en 124.000 mensen niet thuis de verpleging ontvangen die zij nodig hebben. Ook kunnen 5,0 miljoen polikliniekbezoeken in het ziekenhuis niet doorgaan. Voor 95.000 tot 136.000 mensen is er geen huishoudelijke hulp of ondersteuning thuis beschikbaar. De wachtlijst voor de kinderopvang loopt in 2034 flink op, omdat er naar verwachting 74 tot 98 miljoen uur aan kinderopvang (0-4 jaar) niet geleverd kan worden. In totaal heeft ABF Research voor 55 zorgproducten binnen alle branches, met uitzondering van sociaal werk, aangeven hoeveel zorg niet geleverd zal kunnen worden in 2034.

Zorg én samenleving moeten veranderen

Schrikbarende toekomstscenario’s vindt Jelle Boonstra, directeur-bestuurder van RegioPlus. Het samenwerkingsverband van de regionale werkgeverorganisaties zet zich met de aangesloten zorg- en welzijnsorganisaties dagelijks in om binnen het huidige systeem de uitdagingen van de arbeidsmarkt het hoofd te bieden. ‘Deze cijfers maken heel tastbaar wat de personeelstekorten in de sector betekenen. Dit gaat iedereen raken. Dat betekent dus ook dat we dit probleem met de volledige samenleving moeten aanpakken. Daar werken we binnen zorg en welzijn hard aan.’

RegioPlus roept al langer op tot een grote transformatie van de sector’, vertelt Boonstra. ‘Door anders te werken, het werk aantrekkelijk te maken en te houden, in te zetten op technologie en het sociaal domein te versterken kunnen we veel doen. Ook moeten de systemen en regels die zorg- en welzijnsprofessionals in de weg staan aangepakt worden. Veel problemen zijn op te lossen, maar zitten gevangen in procedures, protocollen, kwaliteitssystemen en inkoopcontracten. Het huidige systeem zit op slot.’

Tegelijk is het geen realistische gedachte dat er überhaupt genoeg mensen zijn om aan de verwachte zorgvraag te voldoen, gezien ook de tekorten in andere sectoren, weet Boonstra. ‘Ook de zorgvraag moet dus afnemen. Dat lukt alleen als we grootschalig werk maken van gezondheid, preventie en het beter faciliteren van zorg door naasten.’

Actie is nu geboden

De huidige arbeidsmarkt vraagt om een transformatie van werk. Waar waardevol werk op waarde wordt geschat. Aan deze maatschappelijke opgave werken wij, als samenwerkingsverband van de regionale werkgeversorganisaties, door intensief samen te werken met werkgevers, werkenden, het onderwijs en gemeenten. Wij geloven dat het verschil gemaakt kan worden door in te zetten op veranderkracht, het versterken van de verbinding tussen informele en formele zorg en op regionaal werkgeverschap. Wij kunnen dit echter niet alleen, daarom roepen we op tot een brede samenwerking tussen overheid, zorg en welzijn, verzekeraars en de samenleving, waarbij gezondheid en welzijn in zorgzame buurten en samen-redzaamheid centraal staan.

‘Het gaat om de toekomst van de grootste sector van Nederland, en dus om de toekomst van elke Nederlander’, aldus Boonstra.

Meer weten?

Of neem contact op met Eric Bosman, Manager Vereniging en PA bij RegioPlus, via e.bosman@regioplus.nl of via 06 – 27 65 08 62.