Aandachtspunten regionaal werkgeverschap
Werkgevers van bestaande initiatieven kwamen een aantal knelpunten tegen bij regionale samenwerking. Deze knelpunten zijn onderverdeeld in een aantal thema’s. Hieronder vind je daar meer informatie over.
De wet DBA
Er is in zorg en welzijn sprake van schijnzelfstandigheid; op basis van wet- en regelgeving zou een deel van de zzp’ers feitelijk in loondienst werkzaam moeten zijn. Daarnaast bestaat er bij werkgevers veel onduidelijkheid over de interpretatie van de wet DBA.
Er is brede vraag vanuit het veld naar handhaving van de wet DBA om zo ‘de achterdeur’ dicht te kunnen zetten, maar er ligt hier nadrukkelijk een primaire verantwoordelijkheid voor opdrachtgevers en opdrachtnemers. De handhaving vanuit de Belastingdienst is erop gericht dit te ondersteunen (bevorderen compliant gedrag).
Om naleving te ondersteunen zien veldpartijen en VWS een kans in een fiscaal kader om vanuit zelfregulering toe te werken naar het terugdringen van oneigenlijk zzp-schap.
Door een aantal brancheorganisaties is een kader opgesteld hoe om te gaan met de inzet van zzp’ers binnen de zorg. Op korte termijn zal een gesprek plaatsvinden tussen indieners en SZW, VWS, Fin en BD om met elkaar te verkennen hoe dit fiscaal kader voor de inzet van zzp’ers zich verhoudt tot geldende wet- en regelgeving en de handhaving daarvan door de Belastingdienst.
Opheffing Wet DBA
Per 1 januari 2025 zal het handhavingsmoratorium in het kader van de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (Wet DBA) worden opgeheven. De Autoriteit Consument en Markt leest in verschillende zorgmedia dat werkgevers in de zorg in dit licht gezamenlijk uitspraken doen dat zij geen of minder ZZP’ers gaan inzetten. De ACM hecht er daarom aan op het volgende te wijzen. Uiteraard dienen werkgevers in zorgsectoren te handelen binnen de kaders van de Wet DBA. Werkgevers mogen samen bekendmaken dat zij gaan voldoen aan de Wet DBA. En in het algemeen met elkaar bespreken wat daarvoor nodig is. Het is echter aan elke individuele organisatie om zelf invulling te geven wat dit betekent voor de eigen afspraken met ZZP’ers. De opheffing van het handhavingsmoratorium mag niet gebruikt worden door werkgevers om afspraken te maken of onderling af te stemmen om helemaal geen of minder ZZP’ers in te zetten. Het is belangrijk dat individuele werkgevers/ opdrachtgevers, samen met de opdrachtnemer, per situatie bekijken wat de juiste contractvorm is: loondienst of zzp.
– ACM –
Btw vraagstuk
Als bij samenwerkingen sprake is van het uitlenen van personeel tegen vergoeding is daarover in beginsel btw verschuldigd. Dat geldt voor alle sectoren, dus ook voor de zorg. Dit vloeit voort uit Europese en daaruit voortvloeiende nationale wet- en regelgeving.
Ten aanzien van het Btw vraagstuk worden er geen generieke uitspraken gedaan door de belastingdienst. Dit maakt dat zorgorganisaties steeds weer hun specifieke casus moeten laten onderzoeken door de regionale belastingdienst.
Toch is er wel degelijk ruimte binnen het beleidsbesluit. Diverse mogelijkheden zijn door verschillende regio’s verkend en worden toegepast.
CAO
Bij domeinoverstijgend samenwerken kunnen de veelheid en verscheidenheid van de cao’s ingewikkeld zijn. Vaak kennen cao’s ook een zeker mate van overlap. De organisatie Functie Waardering Gezondheidszorg (FWG) denkt mee hoe hiermee om te gaan en heeft bijvoorbeeld een overzicht van alle cao’s en vergoedingen.
Eind 2022 werd er een verkenning gestart in opdracht van het project ‘Zorgversterkers’ in de regio Utrecht om te bekijken in hoeverre het wenselijk is om een ten behoeve van gezamenlijk werkgeverschap een regio specifieke cao op te stellen.
Mededinging
Als je met andere werkgevers wil samenwerken op de arbeidsmarkt in een vorm van gezamenlijk werkgeverschap, dan moet de samenwerking voldoen aan de concurrentieregels. In Nederland is het de Autoriteit Consument & Markt (ACM) die dit landelijk toetst. De ACM heeft, mede op basis van een aantal regionale initiatieven, een guidance opgesteld. Deze guidance helpt werkgevers om te bepalen wat er wel mogelijk is en wat niet. Ondanks deze guidance worden er nog drempels ervaren.
Daarom is het ministerie van VWS samen met SZW en de ACM in gesprek hoe de mededingingsregels en regionale samenwerking op gepaste wijze samen zouden kunnen gaan.
Draagvlak onder ZZP-ers
Het is lastig ZZP-ers te bewegen naar een vorm van loondienst doordat zij, gezien de arbeidsmarktkrapte, over het algemeen gemakkelijk aan hun opdrachten komen en er (nog) geen handhaving van de wet DBA plaatsvindt (zie ook alinea ‘wet DBA’). Een andere reden is dat ZZP-er zich vaak niet bewust zijn van de (financiële) gevolgen van het zzp-schap (tav pensioen, arbeidsongeschiktheid, verzekeringen) en hierdoor mogelijk de stap naar ZZP-er onvoldoende doordacht maken. Binnen het programma TAZ is één van de afspraken om hierover beter te communiceren. VWS heeft hierin een faciliterende rol.